Τελικά όπως διαπιστώθηκε ότι η τρομερή βουτιά ήταν αποτέλεσμα....
λάθους ενός trader της Citibank ο οποίος έδωσε μια εντολή πώλησης μια μεγάλης εταιρίας του δείκτη μόνο που αντί να "δώσει" εντολή για 17 εκατ. μετοχές έδωσε εντολή για 17 δισ.!!!
Αποτέλεσμα ήταν η άμεση πτώση της μετοχής και του δείκτη αλλά και οι αλυσιδωτές αντιδράσεις από άλλους "παίκτες" των οποίων οι "συναγερμοί" μπήκαν σε λειτουργία (ηλεκτρονικές προειδοποιήσειςόταν επιλεγμένες τιμές φτάνουν συγκεκριμένα επίπεδα που έχει ορίσει ο καθένας ως τιμές συναγερμού) ενεργοποιώντας τα αντίστοιχα σενάρια διαφυγής (exit strategies) ώστε να διασώσουν κέρδη ή να αποφύγουν να παρασυρθούν σε μεγάλες απώλειες.
Δυστυχώς οι απότομες μαζικές αντιδράσεις για να αποφευχθεί μια καταστροφή έχουν σχεδόν πάντα ως αποτέλεσμα να γίνονται οι ίδιες το κύριο αίτιο της καταστροφής! Ας θυμηθούμε παραδείγματα άτακτης εκκένωσης σε περιπτώσεις κινδύνου, όπως επικείμενα ναυάγια, πυρκαγιές, σεισμοί κλπ, όπου τα θύματα από το δευτερογενές αίτιο του πανικού είναι σχεδόν πολύ περισσότερα από τα θύματα του πρωτογενούς αιτίου..
Είναι αποδεδειγμένο ότι το ατομικό ένστικτο της επιβίωσης γίνεται καταστροφικό όταν πρόκειται για μαζικά φαινόμενα και πως το μόνο που μπορεί να αποτρέψει ή να μειώσει τον κίνδυνο για όλους είναι η ψυχραιμία, η ύπαρξη σχεδίου έκτακτης ανάγκης και η προηγούμενη εξάσκηση /εκπαίδευση όλων των εμπλεκομένων στο σχέδιο αυτό.
Είναι έκδηλο ότι δεν υπάρχουν αυτές οι προυποθέσεις στο χρηματοπιστοτικό μας σύστημα (παγκοσμίως) γεγονός που το καθιστά ευάλωτο σε κινδύνους τόσο πρωτογενείς όσο και δευτερογενείς.
Όλη η χρηματοπιστωτική κρίση που βιώνουμε εδώ και 2 χρόνια είναι απόδειξη αυτής ακριβώς της έλλειψης, που φυσικά δεν είναι η μόνη έλλειψη που ευθύνεται για τα τρέχοντα προβλήματα παγκοσμίως.
Ένα άλλο τεράστιο πρόβλημα είναι η υπερβολική εμπιστοσύνη και το ψευδές αίσθημα ασφάλειας που μας δίνει η χρήση πολύπλοκων και υπερεξελιγμένων μαθηματικών μοντέλων αλλά και τεχνολογικών μέσων που καθιστούν εφικτή τη χρήση τους.
Όταν ένα εργαλείο πραγματικό (τεχνολογικό μέσο) ή άυλο (μοντέλα υπολογισμών και εκτίμησης χρηματοπιστωτικων προϊόντων) είναι ακατανόητο και αδυνατόν να χειριστεί από τον χρήστη του, τότε υπάρχει πολύ σοβαρό πρόβλημα!
Οι παρακολούθηση αμέτρητων διαφορετικών τιμών, δεικτών, ισοτιμιών οι αλλαγές που πραγματοποιούνται σχεδόν σε πραγματικό χρόνο είναι ΑΔΥΝΑΤΟΝ να παρακολουθηθούν από ένα άνθωπο σε πραγματικο χρόνο, να αναλυθούν από αυτόν και να τον οδηγήσουν σε άμεση λήψη απόφασης, η οποία ενδεχομένως δεν θα οδηγήσει τόσο στην καταστροφή του όσο και των άλλων.
Η ορθότητα της απόφασης είναι περισσότερο θέμα τύχης παρά ορθής ανάλυσης χιλιάδων διαφορετικών δεδομένων μέσα σε λίγα λεπτά.
Οι παίκτες, λήπτες τέτοιων αποφάσεων έχουν την ψευδαίσθηση ελέγχου της κατάστασης λόγω της χρήσης προηγμένης τεχνολογίας, που τους δίνει την δυνατότητα να "φιλτράρουν" δεδομένα μέσα από εξειδικευμένα προγράμματα (τεχνολογικές πλατφόρμες) και να αυτοματοποιούν, κάποιες αντιδράσεις οι οποίες τίθονται αυτόματα σε εφαρμογή όταν "ενεργοποιούνται" συγκεκριμένοι "συναγερμοί" που αυτοί έχουν ορίσει.
Θυμάται κάποιος "παλιότερος" την ταινία War Games
http://www.imdb.com/title/tt0086567/
από το μακρινό 1983 όταν ο πιτσιρίκος τότε Matthew Broderick ( και νυν σύζυγος της Sars Jessica Parker βλέπε Carrie από το Sex and the City... ) ως ταλαντούχος πρώιμος "χακεράς" κατάφερνε να τρυπώσει από το προϊστορικό Internet (ούτε καν..)της εποχής στο πεντάγωνο και να αρχίζει να παίζει War Games (παιχνίδια πολέμου) με τον υπερκομπιούτερ του πενταγώνου με κίνδυνο να προκαλέσει τον ΙΙΙ Παγκόσμιο πόλεμο?
Για όσους δεν θυμούνται ή δεν γνωρίζουν, το πρόβλημα το οποίο περιέγραφε η ταινία ήταν το εξής:
ο πιτσιρικάς συνδεόμενος με τον υπερυπολογιστή του πενταγώνου, άρχισε να παίζει κάποια παιχνίδια που βρήκε σε αυτόν τα οποία αποτελούσαν όμως, το εργαλείο εξομοίωσης σεναρίων πολέμου.
Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα, κάθε εικονική κίνηση του έφηβου που στο παιχνίδι υποδυόταν την Σοβιετική Ένωση, να μεταφράζεται ως πραγματική απειλή και να αντιμετωπίζεται με λήψη πραγματικών μέτρων, όπως όπλιση πυρηνικών πυραύλων. Η στιγμή κορύφωσης της αγωνίας ήταν όταν στην αίθουσα επιχειρήσεων του πενταγώνου, τα "γεράκια" παρακολουθούσαν στον ηλεκτρονικό πίνακα επιχειρήσεων τους εικονικούς πυρηνικούς πυραύλους του Mathew να ετοιμάζονται να πλήξουν εικονικά μεγάλες Αμερικάνικες πόλεις, ενώ αυτοί ακουμπούσαν τα δάχτυλα τους στα κουμπιά που θα έστελναν πραγματικούς πυραύλους στην Σοβιετική ένωση.
Το ηθικό δίδαγμα είναι ότι ποτέ δεν πρέπει να έχουμε τυφλή εμπιστοσύνη στα "εργαλεία" όσο εξελιγμένα και αν είναι.
Ο ανθρώπινος παράγοντας που αποτελεί την βασική αιτία των περισσότερων λαθών και καταστροφών αποτελεί ταυτόχρονα και την μεγαλύτερη ασφαλιστική δικλείδα αποφυγής πραγματικά τεράστιων καταστροφών!!
Δεν θα πρέπει να υποτιμούμε τον παράγοντα άνθρωπο τόσο ως προς τις αρνητικές όσο και ως προς τις θετικές επιπτώσεις του.
Και φυσικά δεν πρέπει να ξεχάσουμε ότι όλα αυτά τα τεχνολογικά και υπερέξυπνα"οικοδομήματα" όπως οι χρηματοοικονομικές αγορές φτιάχτηκαν για να εξυπηρετήσουν πραγματικές ανάγκες σε ένα πραγματικό κόσμο και όχι για να έχουν τον πρώτο λόγο για το τι θα πρέπει να συμβαίνει στους ανθρώπους.
Θεωρώ απαράδεκτή την αποδοχή της έννοιας και της ύπαρξης 2 οικονομιών της "πραγματικής" και της χρηματοπιστωτικής ή "μή πραγματικής" όπου μάλιστα η "μη πραγματική" έχει τον πρώτο λόγο!
Εϊναι απαράδεκο γιατί η εικονική πραγματικότητα δίνει την αιτιολόγηση των αποφάσεων που θα ληφθούν στην πραγματικότητα (ίσως θα πρέπει να αρχίσουμε να χρησιμοποιούμε και τον αδόκιμο όρο " πραγματική πραγματικότητα" !!) χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη μας τις αδυναμίες αυτού του εικονικού συστήματoς:
- καταρχάς πόσο αδιάβλητο είναι, έχει αποδειχτεί ότι κανένα σύστημα δεν είναι 100% ασφαλές άρα μια τυφλή εμπιστοσύνη δεν θα αποτρέψει μια τεράστια καταστροφή η οποία μπορέι να προξενηθεί τόσο από δόλο όσο και από ατύχημα
- οι απαιτήσεις για σωστό χειρισμό του ξεπερνούν τα ανθρώπινα όρια, ακόμα και η χρήση των τεχνολογικών βοηθημάτων απαιτεί συνεχή και μακροχρόνια εκπαίδευση όπως η χρήση και ενός μαχητικού αεροσκάφους, κάτι όμως που στο συγκεκριμένο σύστημα δεν προβλέπεται ( και μάλιστα στην περίπτωση του μαχητικού, ο πιλότος απλώς το χειρίζεται δεν παίρνει τις αποφάσεις για τη χρήση του)
-η έλλειψη κεντρικού σχεδίου ανάγκης το καθιστά ευάλωτο σε φαινόμενα μαζικής ψυχολογίας
Έχουμε γίνει αιχμάλωτοι των τεχνολογικών επιτευγμάτων μας, εκτιμούμε το δημιούργημα περισσότερο από τον δημιουργό, δεν βγαίνουμε από το σπίτι μας αν δεν μας βεβαιώσει κάποιο ηλεκτρονικό μέσο (κινητό τηλέφωνο, κομπιούτερ τηλεόραση) ότι έξω δεν ρίχνει χαλάζι σε μέγεθος κοτρώνας. Θα μπορούσαμε να βγάλουμε το κεφάλι μας έξω και να δούμε αν λάμπει ο ήλιος αλλά δεν εμπιστευόμαστε τα μάτια μας. Το ότι τα μάτια δεν λένε πάντα την αλήθεια δεν σημαίνει ότι εμείς έπρεπε να περάσουμε στο άλλο άκρο.
Απαιτείται η επιστροφή στο αληθινό για να μπορεσουμε να βρούμε λύσεις στα αληθινά μας προβλήματα και σε ότι αφορά όλα αυτά που θεωρούμε ως προβλήματα θα πρέπει να δώσουμε την απάντηση για το καθένα:
is it a game or is it real ? (όπως έγραφε και το σλόγκαν πάνω στην αφίσα της ταινίας War Games)
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου